Meer dan een diagnose: Waarom ik verder kijk dan ADHD

Wanneer iemand een diagnose krijgt zoals ADHD of autisme, lijkt het vaak een opluchting: eindelijk een verklaring voor de chaos in je hoofd, de moeite met plannen of het overweldigd raken door prikkels. Maar wat als een label alleen niet genoeg is? Of toch de oplossing niet blijkt te zijn. Wat als er meer speelt onder de oppervlakte? Dit is waarom ik in mijn werk verder kijk dan alleen de diagnose.

De DSM en de valkuil van het labelen

De DSM, de diagnostische handleiding voor psychische stoornissen, wordt veel gebruikt om ADHD en autisme vast te stellen. Hoewel deze classificaties houvast bieden, brengen ze ook beperkingen met zich mee. De focus ligt op symptomen en gedragingen, terwijl er weinig ruimte is om te kijken waarom iemand op een bepaalde manier functioneert.

Daar komt bij dat diagnoses soms te snel worden gegeven. Iemand die moeite heeft met concentreren, snel overprikkeld is en worstelt met plannen, krijgt vaak al snel het label ADHD. Maar is dat altijd terecht? Of is er misschien sprake van iets anders, zoals onderliggend trauma?

Bessel van der Kolk: De impact van trauma op het brein

De visie van trauma-expert Bessel van der Kolk sluit hierop aan. In zijn werk laat hij zien hoe onverwerkte ervaringen – van jeugdtrauma’s tot langdurige stress – het brein en de ontwikkeling van executieve functies beïnvloeden. Mensen met trauma kunnen symptomen vertonen die lijken op ADHD: moeite met focus, onrust, impulsiviteit en het gevoel altijd ‘aan’ te staan.

Dit betekent niet dat ADHD en trauma hetzelfde zijn, maar het maakt wel duidelijk dat een diagnose alleen niet altijd de volledige verklaring is. Door verder te kijken dan het label, kunnen we beter begrijpen wat iemand écht nodig heeft.

Martine Delfos: Ontwikkeling en neurodiversiteit

Martine Delfos benadert autisme als een ontwikkelingsstoornis: de ontwikkeling verloopt niet vertraagd, maar asynchroon. Sommige gebieden ontwikkelen zich sneller dan andere. Dit perspectief helpt om verder te kijken dan ‘vaststaande’ labels en om te begrijpen hoe omgevingsfactoren en ervaringen de ontwikkeling beïnvloeden.

Als we deze inzichten combineren met die van Van der Kolk, ontstaat er een bredere kijk: neurodivergentie is niet zwart-wit. Het is geen simpele optelsom van symptomen, maar een dynamisch samenspel tussen aanleg, ervaringen en omgeving.

Waarom ik verder kijk dan alleen ADHD

In mijn praktijk zie ik mensen die vastlopen in hun hoofd, hun leven en hun emoties. Sommigen hebben een ADHD- of autisme-diagnose, anderen twijfelen eraan of een label hen echt helpt. Wat ze gemeen hebben, is dat ze zoeken naar grip en rust – niet alleen een stempel, maar échte handvatten om hun leven beter te begrijpen en vorm te geven.

Daarom werk ik niet alleen met planningstechnieken en structuur, maar kijk ik ook naar onderliggende patronen, emotionele blokkades en de invloed van trauma. Geen pleisters plakken, maar de kern aanpakken. Niet óf ADHD óf trauma óf een ontwikkelingsstoornis, maar kijken naar het geheel.

Wat betekent dit voor jou?

Misschien herken je jezelf in dit verhaal. Misschien heb je een diagnose, maar voelt het alsof er meer speelt. Of misschien twijfel je of ADHD wel de volledige verklaring is voor je uitdagingen. Wat het ook is, weet dat er altijd een bredere kijk mogelijk is. Je bent geen optelsom van symptomen – je bent een geheel, met je eigen unieke ontwikkeling en ervaringen.

Wil je hier meer over weten of eens samen kijken naar jouw situatie? Neem gerust contact met me op. Ik kijk graag met je mee naar de puzzelstukjes die voor jou het verschil maken.