ADHD en medicatie: verviervoudigd sinds 2006

Logisch, zorgelijk of allebei?

Vandaag in het nieuws, zowel bij RTL als bij SBS6: het medicijngebruik bij ADHD is in de afgelopen 20 jaar verviervoudigd. Dat blijkt uit cijfers van het CBS, te lezen in dit artikel:
verstrekking ADHD-middelen sinds 2006 verviervoudigd

Voor mij als therapeut is dat niet verrassend. Maar ik begrijp dat het wel vragen oproept. Want wat betekent dat eigenlijk?

De cijfers klinken alarmerend. Maar zijn ze dat ook?

Een toename van medicatiegebruik zegt op zichzelf nog niet zoveel. Zeker niet als je het over 20 jaar verdeeld. We zijn ADHD beter gaan herkennen, bij kinderen én volwassenen. Meer mensen krijgen eindelijk een diagnose waar ze zich in herkennen. Maar… tegelijkertijd zie ik ook andere tendensen die wél zorgelijk zijn.

Soms te snel naar medicatie

In de praktijk zie ik regelmatig dat mensen vrij snel op medicatie worden gezet. Alsof het een quick fix is. Terwijl ADHD allesbehalve een eenvoudige aandoening is. Gedragsaanpassingen, psycho-educatie, omgevingsfactore en leefstijl zijn ook allemaal zaken waar je aan kunt denken om iemand met ADHD te versterken, te ondersteunen en te leren zichzelf te accepteren zoals ze zijn. Dat alles verdient óók aandacht. En die ontbreekt nog te vaak.

Soms juist te lang wachten

Tegelijk zie ik ook mensen die zich jarenlang moeten ‘bewijzen’ of ‘om de diagnose heen moeten leven’, terwijl ze al die tijd struggelen met onzichtbare chaos. Voor hen is een diagnose en medicatie een verademing. Iets wat eindelijk helpt om grip te krijgen. En dan nog zie je dat het eigenlijk daar pas begint, terwijl iemand denkt dat de reis nu tot een mooi doel is gekomen, namelijk een diagnose. Het is vaak pas het begin, omdat je dan opnieuw aan een reis begint om te ontdekken wat dan bij jou past.

Niet elke pil werkt hetzelfde

Ik zie ook dat mensen te lang doorgaan op één soort medicatie die niet goed past, met bijwerkingen, innerlijke onrust of juist afvlakking als gevolg. Medicatie bij ADHD is geen one-size-fits-all. En toch lijkt het daar soms wel op. Het lijkt ook vaak dé oplossing (vooral volgens mensen die medicatie voorschrijven vermoed ik) zoals ik al eerder aangaf. Terwijl er nog zoveel mooie dingen zijn, zoals het vullen van je gereedschapskist met tools waar je misschien wel meer aan hebt dan een pilletje.

En dan is er nog het misbruik

Laten we eerlijk zijn: middelen als Ritalin worden niet alleen gebruikt door mensen met een diagnose. Ze worden ook misbruikt als prestatieverhogers, vooral onder studenten en young professionals. Daarmee verwatert het beeld van ADHD-medicatie en raken de echte behoeften op de achtergrond. Er wordt zelfs gehandeld in dit soort medicatie om prestaties te verbeteren, hoewel je altijd een keer door de mand gaat vallen en ter aarde stort omdat je enorm over je grenzen bent gegaan.

De kernvraag: hoe willen we hiermee omgaan?

Meer medicatiegebruik kán een teken zijn van betere hulpverlening. Maar het vraagt ook om zorgvuldigheid, nuance en individuele begeleiding. Wat heeft iemand écht nodig? Medicatie? Of juist eerst rust, kennis, overzicht en structuur? Ik pleit er toch met name voor om de medicatie als onderdeel van een behandelplan te maken en pas als blijkt dat het vergroten van (zelf)kennis, het daarmee ontdekken van je eigen gebruiksaanwijzing, het (h)erkennen van grenzen niet voldoende werken.

Mijn visie als therapeut

Ik geloof in een combinatie van inzicht, zelfkennis en, als het past, medicatie. Maar altijd met maatwerk, en altijd in verbinding met wie iemand is. Niet alleen met het brein, maar ook met het hart en het dagelijks leven.